Ανάλυση, ερμηνεία και σχολιασμός αόριστων χώρων. Διαλέξαμε να αναλύσουμε και να επεξεργαστούμε, ως αόριστο χώρο, δύο πλατείες στην παλιά πόλη της Πάτρας, δίπλα στην εκκλησία του Παντοκράτορα. Η παρουσίαση του υλικού που συγκεντρώθηκε από τις επισκέψεις και τις παρατηρήσεις μας γίνεται με ελεύθερο ύφος, συνδιάζοντας αντικειμενικά και προσωπικά στοιχεία, σε άμεση σχέση με την ατμόσφαιρα και το χαρακτήρα των χώρων.
Η μία κρυφή, ξεχασμένη, εγκαταλειμμένη, ατημέλητη.
Παραπάνω παρατίθενται σκίτσα και πρόχειρα σχέδια από την πρώτη πλατεία, καθώς και σχέδια (κάτοψη και τομή)
Η άλλη συμμετρική, περιποιημένη, με κλαδεμένα δέντρα και όμορφη πλακόστρωση , αλλά και μια βρύση που προσφέρει ανακούφιση στους διψασμένους περαστικούς, δυνατότητα στους γύρω κατοίκους να ποτίζουν τους κήπους τους και σημείο συνάντησης των ταλαιπωρημένων από τον καλοκαιρινό ήλιο πουλιών της πόλης.
Σκίτσα και κατόψεις της δεύτερης πλατείας
Και στις δύο αυτές πλατείες η πρόσβαση είναι σχετικά εύκολη από πολλά κεντρικά σημεία της πόλης. Περπατώντας μέσα από στενά σοκάκια και δρόμους με γρήγορη κυκλοφορία περνάμε από το θορυβώδες κέντρο στις παλιές και ήρεμες συνοικίες. Στο δρόμο συναντούμε μνημεία από άλλες εποχές, που ξυπνούν ποικίλες αναμνήσεις και συναισθήματα. Φτάνουμε στην πρώτη πλατεία.
Χάρτης της περιοχής και φωτογραφία της πλατείας
Περιήγηση στην πρώτη πλατεία
6/7/2007, 10.30 : Περνούμε ανάμεσα στα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και ανακαλύπτουμε την πλατεία ως ένα χώρο ξεχασμένο από τους ανθρώπους. Κατεβαίνουμε τα τσιμεντένια σκαλάκια και περπατάμε ανάμεσα
Φθάνοντας στη δεύτερη πλατεία
Αυτός ο προβληματισμός μας έρχεται πάλι στην επιφάνεια κατά τα πρώτα ακόμη λεπτά παραμονής μας στη δεύτερη πλατεία. 14.45 : Εκεί συναντούμε μια ομάδα παιδιών να παίζουν και να διασκεδάζουν στη σκιά των γερασμένων δέντρων. Ένα αληθινό εύρημα που μας κάνει τόσο μεγάλη εντύπωση σε σχέση με την προηγούμενη επίσκεψή μας. "Γιατί τα παιδιά αυτά επέλεξαν αυτήν την πλατεία για να παίξουν και να περάσουν την ώρα τους και όχι την άλλη που είναι πιο απομονωμένη και θα μπορούσαν να τη χρησιμοποιήσουν για να μοιραστούν μεταξύ τους και με το περιβάλλον τα μικρά τους εφηβικά μυστικά και όνειρα"; Βιντεοσκοπούμε τις κινήσεις των παιδιών και φωτογραφίζουμε τις συνεχείς μετακινήσεις σε μικρότερες ομάδες, αλλά και τις αντιδράσεις τους κατά την επιστροφή. Ακούν μουσική και ασχολούνται με τα κινητά τους τηλέφωνα. Ένα πραγματικό παράδειγμα συνύπαρξης φύσης, ανθρώπου και τεχνολογίας και διάδρασής τους μέσα σε ένα τεχνητά "φυσικό" περιβάλλον στον πυκνό ιστό του αστικού τοπίου.
Φωτογραφίες και στιγμιότυπα από τη δεύτερη πλατεία
20.45 : επιστρέφουμε και ξαναπηγαίνουμε και στις δύο πλατείες με την προοπτική και την πίστη ότι θα συναντήσουμε κάτι διαφορετικό απ' ότι το πρωί. Αλίμονο, τίποτα δεν έχει αλλάξει εκτός από το ότι το ζευγάρι έχει φύγει και τώρα η πλατεία είναι πραγματικά έρημη. Ούτε γάτες, ούτε πουλιά, το τιτίβισμα των οποίων τόσο όμορφα μας συντρόφευε μέσα στην κάψα και την ησυχία του μεσημεριού. 21.30 : Βαδίζουμε και καθόμαστε στο δεύτερο προορισμό μας. Εδώ τουλάχιστον υπάρχουν μερικά σημάδια ζωής και κίνησης. Μερικά ζευγαράκια ηλικιωμένων και άλλα μοναχικά άτομα κάθονται στα ημιφωτισμένα παγκάκια. Σκιές και χρώματα του δειλινού έρχονται και αντικαθιστούν τις έντονες αντιθέσεις της ημέρας, κάνοντας το τοπίο μυστηριώδες και πιο αόριστο από οτιδήποτε άλλο συναντήσαμε εκείνη την ημέρα.
Επιστρέφοντας την επόμενη ημέρα
7/7/2007, 19.25, στάση στην πρώτη πλατεία : Αποφασισμένοι πλέον να αντιμετωπίσουμε διαφορετικά, τόσο τα στοιχεία της φύσης, όσο και τους ίδιους τους ανθρώπους. Αναζητούμε τα σημάδια της παρουσίας και της εργασίας μας που προσεκτικά αφήσαμε το προηγούμενο βράδυ, αλλά απουσιάζουν, στοιχείο ανθρώπινης παρουσίας κατά τη διάρκεια της νύκτας. Μετά από μερικές πορείες και αναζητήσεις ήχων και εικόνων εγκαταλείπουμε τον πρώτο μας σταθμό και ψάχνουμε να βρούμε μαρτυρίες περαστικών και κατοίκων για τις δύο αυτές πλατείες. 19.50 : Οι ήχοι που ακούγονται στο περιβάλλον μας οδηγούν στην εκκλησία, όπου ρωτούμε το νεοκόρο και μας αφηγείται μερικά γεγονότα που συνδέονται με τη δημιουργία και τη ζωή της πρώτης πλατείας. Μας εξηγεί το λόγο της εγκατάλειψης και της αδιαφορίας από τους περαστικούς, που κατά τη γνώμη του βρίσκεται στη χρήση της πλατείας από ναρκομανείς και τσιγγάνους και στο φόβο των κατοίκων. Τον ευχαριστούμε και οδηγούμαστε μέσα από το ναό, στη δεύτερη πλατεία (20.10).
Απογευματινοί επισκέπτες στη δεύτερη πλατεία
21.30 : Τελικά αποχωρούμε διαπιστώνοντας ότι η δεύτερη πλατεία αποδείχθηκε πιο ενδιαφέρουσα και η ζωή της πιο αόριστη από τη ζωή της πρώτης, γιατί ενώ είναι πιο ορισμένη χωρικά ο χρόνος κυλά με πολύ διαφορετικούς ρυθμούς που ουσιαστικά τη μεταβάλλουν ριζικά.
Η πρώτη πλατεία παρά το ότι δεν είναι συγκεκριμένη ως προς τη διαμόρφωση του χώρου της,δε θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε αόριστη, αφού η κατάσταση που επικρατεί παρουσιάζει "παράξενη" και "μυστηριώδη" ομοιομορφία ως προς τους ανθρώπους και το σκηνικό. Αντίθετα οι πολύ γρήγορες εναλλαγές σκηνικού και προσώπων, στη δεύτερη πλατεία, δε μπορούν να οδηγήσουν σε συγκεκριμένο ορισμό της, καθιστώντας την τελικά περισσότερο αόριστη απ' ότι θα μπορούσε κάποιος να την χαρακτηρίσει με μια πρώτη εντύπωση...
Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιήσαμε για την ανάλυση των χαρακτηριστικών των τόπων που μελετήσαμε, είναι η αποτύπωση των διαφόρων επιφανειών σε ρυζόχαρτο. Παραπάνω παρατίθενται δείγματα αυτής της δουλειάς (από αριστερά προς τα δεξιά: η σχάρα κάτω από τη βρύση, πλακόστρωση, παγκάκι, κορμός δένδρου, κολόνα, τοίχος, παγκάκι, πλάτι από παγκάκι, φύλλο).